2013-10-03 11:37
Sport Դե Ֆակտո 06/2012
23.02.1960 Ծնվել է Երևանում
1978-1980 Ծառայել է ԽՍՀՄ բանակում (ԳԴՀ)
1981-2009 «Դինամո» մարզական ընկերությունում մարզվել է գնդակային հրաձգություն մարզաձևով
1982 -1992 «Դինամո» մարզական ընկերություն, ավագ ենթասպա, հրահանգիչ
1992-2007 «Դինամո» մարզական ընկերություն, միլիցիայի փոխգնդապետ ՈՒՄԲ-ի պետի տեղակալ, ավարտել է ծառայությունը և անցել թոշակի
1985-1990 Սովորել է ՀՀ ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի պետական ինստիտուտում և ստացել մարզիչ-մանկավարժի մասնագիտություն
1983-1992 Մասնակցել է ԽՍՀՄ, Եվրոպայի, աշխարհի առաջնություններին
1988,1992 ԽՍՀՄ հավաքական թիմի կազմում մասնակցել է օլիմպիական խաղերին
1996,2000 Օլիմպիական խաղերին մասնակցել է Հայաստանի հավաքականի կազմում
1998-2010 Երևանի հրաձգության մանկապատանեկան մարզադպրոցի տնօրեն
1997-2011 Հայաստանի հրաձգության ֆեդերացիայի նախագահ
-Ինչպիսի՞ մարզական ուղի է անցել օլիմպական չեմպիոն Հրաչյա Պետիկյանը։
-1977 թվականի գարնանը դպրոցում ռազմագիտության դասի շրջանակներում ռազմագիտության ուսուցչի ուղեկցությամբ այցելեցինք հրաձգարան կրակելու։ Իմ կրակոցներից մեկը դիպել էր թիրախի ամենակենտրոնին։ Իհարկե, դա ոչինչ չէր նշանակում, բայց ռազմագիտության ուսուցիչս ոգևորված էր, ու ասաց, որ ես լավ կրակող եմ դառնալու, ու նա ինձ կօգնի այդ հարցում։ Եվ իսկապես, մի քանի օր հետո ինձ տարավ «Դինամո» մարզական ընկերություն, որտեղ էլ սկսեցի մարզվել հրաձգություն մարզաձևով։ 1978 թվականին զորակոչվեցի Սովետական բանակ, ծառայությունս Գերմանիայում էր անցնում։ Այնտեղ էլ էի մրցումների մասնակցում։ Մինչև բանակ գնալս սպորտի վարպետի թեկնածու էի, իսկ բանակում արդեն առաջին մրցման ժամանակ միջազգային կարգի սպորտի վարպետ դարձա։ Ծառայությունն ավարտելուց հետո վերադարձա հայրենիք, նորից գնացի «Դինամո» մարզական ընկերություն ու մինչև վերջերս «Դինամոյի» անդամ էի։ 1982 թվականին ընդգրկվել եմ «Դինամո» կենտրոնական մարզական ընկերության հավաքականում։ 1983 թվականին առաջին անգամ մասնակցել եմ Եվրոպայի առաջնությանը Սովետական Միության հավաքականի կազմում ու թիմային հաշվարկով դարձել Եվրոպայի չեմպիոն։ Դրանից հետո մինչև 1992 թվականը եղել եմ Սովետական Միության հավաքականի անդամ, մասնակցել այդ ժամանակահատվածում անցկացված աշխարհի և Եվրոպայի գրեթե բոլոր առաջնություններին։ Եթե հարցնեք` քանի անգամ եմ դարձել Եվրոպայի կամ աշխարհի չեմպիոն, կասեմ, որ այն ժամանակ չեմ հաշվել։ Որովհետև ասում էին, որ եթե հաշվեմ, էլ չեմ հաղթի։ Բայց մի անգամ նման բան արեցի, երբ սպորտային կարիերաս արդեն ավարտել էի։ Պարզվեց` ես միայն 1991 թվականին Մոսկվայում տեղի ունեցած աշխարհի առաջնությունից 17 մեդալ ունեմ։
-Այդ ինչպե՞ս։
-Հրաձգության մեջ կա 13 օլիմպիական վարժություն։ Բայց կան նաև ոչ օլիմպիական վարժություններ։ Օլիմպիականները կատարվում են միայն օլիմպիական խաղերի ժամանակ, իսկ ոչ օլիմպիականները` աշխարհի և Եվրոպայի առաջնությունների ժամանակ` օլիմպիական մասի ավարտից հետո։ Ստացվում է, որ աշխարհի մեկ առաջնության ժամանակ ես կրակել եմ 10 տարբեր վարժություններում։ Իսկ այդ տասը վարժություններից խաղարկվում են և՛ թիմային, և՛ անհատական մեդալներ։ Ես այդ առաջնությունում 20 հնարավոր մեդալներից նվաճեցի 17-ը։
-1992 թվականին Բարսելոնում անցկացվեցին օլիմպիական խաղերը, որոնք շատ հաջող դասավորվեցին մեր հավաքականի և անձամբ Ձեզ համար։
- Նախ ասեմ, որ թե՛ 1988 թվականի Սեուլի, թե՛ 1992-ի Բարսելոնի օլիմպիական խաղերում ինձանից մեդալային ակնկալիքները շատ մեծ են եղել։ Բայց 1988-ին որոշ խնդիրներ առաջացան. ես ու թիմակիցս` Կիրիլ Իվանովը, մրցումների նախորդ օրը չգիտես ինչու որոշեցինք, որ 1173 միավորը բավական է հաղթանակ տանելու համար, ու հենց այդ տրամադրվածությամբ հաջորդ օրը գնացինք ու այդքան միավոր վաստակելով` բավարարվեցինք։ Այդպես էինք մտածել, քանի որ 1173 միավորը այդ ժամանակ աշխարհի ռեկորդ էր համարվում։ Բայց, ցավոք սրտի, գրանցվեց նոր ռեկորդ` 1181 միավոր։ Արդյունքում զբաղեցրի 6-րդ տեղը։ Մինչև 1988-ի օլիմպիական խաղերի մեկնարկը մարզիչներին խնդրել էի, որ ինձ հայտավորեն 50 մետր պառկած և 3 անգամ 40 վարժությանը, քանի որ այս երկուսը համարվում են իրար օգնող վարժություններ։ Բայց քանի որ այդ տարի ես դարձել էի Եվրոպայի չեմպիոն օդամղիչ հրացան վարժությունից, ինձ ասացին, որ ո՛չ, պետք է պարտադիր կրակեմ։ Երբ զբաղեցրի 6-րդ տեղը, հայտարարեցի, որ 1992-ի օլիմպիական խաղերում կամ կկրակեմ իմ ուզած վարժություններում, կամ ուղղակի չեմ մասնակցի օլիմպիադային։ Եկավ 1992 թվականը։ Յուրաքանչյուր օլիմպիադայի տարում կազմակերպիչ երկրում մինչև խաղերի մեկնարկը կազմակերպվում է օլիմպիական շաբաթ։ 1992-ի օլիմպիական խաղերից առաջ Բարսելոնում օլիմպիական շաբաթի շրջանակներում հաղթանակ եմ տարել երկու վարժություններում էլ։ Բայց այսպիսի օրինաչափություն կա. եթե հաղթում ես օլիմպիական շաբաթի շրջանակներում, ապա հաջողությունը սովորաբար չի ժպտում օլիմպիական խաղերի ժամանակ։ ՈՒ դա աննախադեպ էր, երբ մարզիկը հաղթում էր թե՛ շաբաթի, թե՛ բուն խաղերի շրջանակներում։ Իրոք, Բարսելոնի օլիմպիական խաղերն աննախադեպ էին Հայաստանի համար, քանի որ մեր բոլոր մարզիկները մեդալներով վերադարձան հայրենիք։
-Օլիմպիական չեմպիոնի կոչու՞մն եք համարում Ձեր ամենամեծ սպորտային ձեռքբերումը։
-Չէ, ինձ համար բոլոր հաղթնակներն են կարևոր, քանի որ դրանց հասել եմ աստիճանաբար` երկար պարապմունքերի արդյունքում։ Բայց յուրաքանչյուր մեդալ ստանալիս ես ինքս բավարարված չեմ զգացել ինձ։ Այո՛, ուրախացել եմ, որ այդ մեդալն ինձ է բաժին հասել, որ հասել եմ ինչ-որ բանի, բայց իմանալով, որ կա ավելի լավ մեդալ, ես ձգտել եմ այդ ավելի լավին։ Մտածել եմ, որ դա ուղղակի մի փուլ է ավելի բարձր տեղ հասնելու ճանապարհին։
-Իսկ զենքի տեղափոխման հետ կապված խնդիրներ երբևէ չե՞ն եղել օդանավակայանում։
-Ո՛չ, այն մարդիկ, ովքեր զենքի հետ երբեք չեն շփվել, մտածում են, որ դա լուրջ պրոբլեմ է։ Բայց դա այդպես չէ։ Զենքը հրաձիգի համար նույնն է, ինչ ջութակահարի համար ջութակը։ Ուղղակի պետք է սովորել զենքի հետ ճիշտ վարվել, ինչի համար տարիներ են պետք։
-Գիտեմ, որ Ձեր որդիները ևս հրաձիգներ են։
-Այո, երկու որդիներս էլ զբաղվել են հրաձգությամբ։ Երկուսն էլ սպորտի վարպետ են։ Մեծ տղաս ի վերջո նախընտրեց ճարտարապետությունը։ Իսկ փոքր որդիս հիմա ծառայում է Հայոց Բանակում։ Եթե վերադառնալուց հետո ցանկություն լինի, կշարունակի մարզվել։
-Ինչպե՞ս եք գնահատում հրաձգության ներկայիս վիճակը Հայաստանում։
-Ես կարող եմ գրել հրաձգության վաղվա օրվա նկարագրությունը, փակել ծրարն, ու տարիներ անց բացելով` արձանագրել, որ ես իրավացի էի այդ հարցում։ Ի՞նչ է պետք հրաձիգին։ Ընդամենը փամփուշտ ու զենք։ Հրաձգությունը արդյունավետ մարզաձև է։ Ծախսեք հրաձգության վրա գումար, ու 5-10 տարի հետո մեր մարզիկները մրցաշարերից ամենաբարձր կարգի մեդալներով են վերադառնալու։ Հրաձգությունն առաջին հերթին պետք է պետության պաշտպանության համար։ Մեկ դիպուկահարն ավելի մեծ ուժ է, քան մեծ զորքը։ Հրաձգությունն այսօր զարգացած է այն բոլոր երկրներում, որոնք անընդհատ կռվի մեջ են եղել հարևան երկրների հետ։ Ու այսօր այդ երկրները հրաձգություն սպորտաձևի քողի տակ զինել են իրենց ժողովուրդներին։ Զենքը պետք է լինի։ Ուղղակի դրա հետ պետք է ճիշտ վարվել իմանալ։ Զենքը դաստիարակություն է։ Եթե մարդուն զենք է պետք, նա, միևնույն է, այն ձեռք կբերի, կապ չունի` օրինական, թե անօրինական ճանապարհով։ Ուստի ավելի լավ չէ՞, որ օրինական ճանապարհով զենք ունենան բոլորը, պետությունն էլ կիմանա, թե ով ինչ ունի։
Ես չգիտեմ, թե ինչպիսին է հրաձգության վիճակն այսօր։ Մի քանի տարի առաջ ես հրաձգության ֆեդերացիայի նախագահն էի։ Այդ տարիներին երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի աջակցությամբ և Հայաստան համահայկական հիմնադրամի միջոցներով Երևանում կառուցվեց հրաձգության մարզադպրոց։ Ես էլ նշանակվեցի մարզադպրոցի տնօրեն։ Ցավոք, դա Հայաստանում միակ մարզադպրոցն է։ Նման հզորության հրաձգրան պետք է լինի 40 հազար բնակչություն ընդգրկող յուրաքանչյուր տարածքում։ Ամենաժամանակակից սարքավորումներով բազա է։ Այստեղ կարելի է անցկացնել թե՛ հանրապետական, թե՛ միջազգային ամենաբարձր մակարդակի մրցումներ։ Բայց մարզաբազան պետք է ունենա զենք, զինամթերք, բարձր որակավորմամբ մարզիչներ։ Եթե լինի համապատասխան մոտեցում և ուշադրություն, արդյունք էլ կլինի։ Այսօր ոմանք ասում են, որ Պետիկյանը չի ուզում, որ օլիմպիական չեմպիոններ ունենանք։ Բոլոր նման կերպ մտածողները սխալվում են։ Ես իմ ողջ գիտակից կյանքը նվիրել եմ այն բանին, որ Հայաստանում հրաձգություն մարզաձևը չկորի։
Իմ սպորտային կարիերայի ընթացքում ես տարբեր նպատակներ եմ դրել իմ առաջ և աստիճանաբար իրականացրել։ Այսպիսով, 1992 թվականին հասել եմ առավելագույնին։ Այնուհետև հեռանալով մեծ սպորտից` նպատակ եմ դրել Հայաստանում զարգացնել հրաձգություն մարզաձևը, որի համար անհրաժեշտ էր կառուցել հրաձգության համապատասխան մարզաբազա, ինչը նույնպես հաջողվել է։ Լավ մարզիկներ պատրաստել և բարձր կարգի մարզիկներով համալրված հավաքականով պաշտոնական մրցումների մասնակցել չհաջողվեց` որոշ ղեկավարների անհամբերության և հրաձգություն մարզաձևից հեռու լինելու պատճառով։ Ու ես հեռացա իմ սիրելի մարզաձևից...
-Ի՞նչ հատկանիշներ են պետք լավ հրաձիգ դառնալու համար։
-Հրաձիգը «գլխով է կրակում», ասում էր մի տարեց մարզիչ։ Իրոք համաձայն եմ այդ մտքի հետ, քանի որ հրաձիգը պետք է հոգեբանորեն շատ ուժեղ լինի։ Կան շատ հրաձիգներ, ում կոչում ենք պարապմունքների չեմպիոն. գալիս են մարզվելու, կրակում են, հրաշալի արդյունքներ ցույց տալիս։ Բայց երբ գնում են մրցումների, միանգամից մոռանում են այդ արդյունքների մասին, չի ստացվում հաջող հանդես գալ։ Սա հոգեբանության հետ է կապված։ Եթե մարզիկը հոգեբանորեն պատրաստ է, ապա գնալով մրցումների, կարող է նույնիսկ շատ ավելի լավ հանդես գալ, քան սպասում են իրենից։ Հրաձգության մեջ դու չունես մրցակից։ Հրաձգարանում կանգնած են մինիմում 80 հոգի, ու դու չգիտես, թե մյուսներն ինչպես են կրակում։ Դու պետք է կրակես միայն ինքդ քեզ համար։ Հրաձիգներից շատերը գնում են մրցումների հակառակորդին հաղթելու համար` մոռանալով, որ առաջինը իրենք իրենց պետք է հաղթեն։ Եթե հրաձիգը ինքն իր հետ կռվեց ու հաղթեց, ապա նա հաղթող է բոլոր առումներով։ Մանրուքները շատ են, բայց այդ մանրուքներից ամեն մեկը պոտենցիալ վտանգ է պարունակում ու կարող է ձախողման տանել, օրինակ` մկանների սխալ աշխատանքը, սովորական քամին։ Հրաձիգ պատրաստելու պրոցեսը շատ երկարատև է։ Զրոյից օլիմպիական չեմպիոն պատրաստելու համար ամենաքիչը պետք է 15 տարի։
-Ո՞ր սպորտաձևերն են հետաքրքրում Հրաչյա Պետիկյանին։
-Այնպիսի բուռն մարզական կյանք եմ ունեցել, որ այսօր այնքան էլ չեմ սիրում հետևել սպորտային իրադարձություններին։ Ներկայումս սպորտում շոուն չափից ավելի մեծ տեղ է զբաղեցնում։
-Ինչպե՞ս է անցնում Ձեր առօրյան։ Հրաձգարանում հաճա՞խ եք լինում։
-Հիմա որդիներիս հետ իմ տունն եմ շինում։ Շատ հաճելի աշխատանք է։ Գիտե՞ք, հրաձգությունն ու շինարարությունը շատ նմանություններ ունեն։ Հրաձգության մեջ էլ արդյունքերի հասնելու համար քար առ քար շարելով` առաջ ես շարժվում։ Հրաձգարան չեմ գնում այսօր, վատ հուշեր են արթնանում այնտեղ գտնվելուս ժամանակ։
-Ո՞րն է մարզիկի հաջողության բանալին։
-Մարզիկի հաջողութան գրավականը ամենօրյա աշխատանքն է, քրտնաջան աշխատանքը։ Մարզիկը պետք է ամբողջովին նվիրվի իր սպորտաձևին` առանց կողմնակի հանգամանքների վրա հույսը դնելու։ Բացի այդ` շատ կարևոր է նաև պետական աջակցությունը։ Պետությունը պետք է սատարի մարզիկներին, քանի որ մարզիկը վերջիվերջո իր երկիրն է ներկայացնում։
-Ի՞նչ զվարճալի դեպք եք հիշում կապված հրաձիգների հետ։
-Կոնկրետ դեպք չեմ հիշի, բայց կասեմ հետևյալը։ Հրաձիգների վրա միշտ ծիծաղում են։ Երբ մրցումների ենք գնում, հետներս չորս տեսակի զենք ենք տանում։ Եվ այդ չորս զենքերը տանելու համար բավական մեծ ճամպրուկներ են պետք։ Մեզ «мешочник» էին ասում։ Տարվա վերջում, սովորույթի համաձայն, գնում էինք աշխատավարձ ստանալու։ Այդ իրադարձությանը հրացան կրակողները ներկայանում էին նորից «մեծ ճամպրուկներով», քանի որ ավարն էլ մեծ էր։ Իհարկե սա փոխաբերական իմաստով։
-Ինչ նախասիրություններ ունի օլիմպիական չեմպիոն Հրաչյա Պետիկյանը։
-Սիրում եմ տեխնիկական գրականություն կարդալ։ Համակարգչային տարբեր ծրագրերով եմ հետաքրքրված։ Տանս շինարարությամբ եմ զբաղված։
-Ձեր խոսքը «Սպորտ Դե Ֆակտոյի» ընթերցողին։
-Մաղթում եմ, որ հայ մարզիկներն ավելանան։ Որ կարողանան գնալ միջազգային մրցաշարերի ու պատվով պահեն մեր հայրենիքի դրոշը` աշխարհին ապացուցելով, որ հայ մարզիկն ամենաուժեղն է։ Հաջողություն և հաղթանակ եմ մաղթում Լոնդոնում մեկնարկող օլիմպիական խաղերում Հայաստանը ներկայացնող մարզիկներին։ Շատ լավ կլինի, եթե այս տարի օլիմպիական չեմպիոն ունենանք, և շատ ուրախալի կլինի, եթե այդ չեմպիոնը հրաձիգ լինի։
Հարցազրույցը` Նարինե Դանեղյանի
Վերադառնալ